Is de sauna gezond? Wetenschappelijk onderbouwd

Sauna’s, al eeuwenlang gebruikt als ontspannings- en gezondheidstherapieën, zijn de laatste tijd steeds populairder geworden. Mede door het steeds meer toegankelijker worden van het thuisgebruik is het niet ongebruikelijk dat je iemand kent die thuis een sauna heeft. Mensen zoeken vaak niet alleen naar ontspanning, maar ook naar mogelijke gezondheidsvoordelen van het gebruik van de sauna. In dit artikel gaan we in op de effecten van sauna’s, om een onderbouwd antwoord te kunnen geven op de vraag of de sauna gezond is.

Wat is een sauna?

Sauna’s zijn (kleine) ruimtes, ontworpen om te worden verwarmd tot hoge temperaturen, gewoonlijk tussen de 60°C en 100°C. Er zijn verschillende types sauna’s die men kan gebruiken en de meest uiteenlopende soorten vind je in een wellnesscentrum. Voor thuisgebruik zijn er tegenwoordig ook veel keuzes. In principe zijn de twee meest gangbare soorten de infraroodsauna en de Finse sauna (ook wel opgiet sauna genoemd). Laten we beginnen met het begrijpen van de verschillen tussen deze twee sauna’s.

Infrarood sauna

Infraroodstraling dringt diep in de huid en verwarmt het lichaam van binnenuit door middel van elektromagnetische straling. De lucht om je heen wordt dus niet verwarmd, maar je lichaam wel. De temperatuur in een infraroodsauna ligt meestal lager dan in een Finse sauna, bijvoorbeeld tussen de 40°C en 60°C. Mensen die een infrarood sauna gebruiken, ervaren vaak een mildere en minder intense hitte dan in een Finse sauna, wat comfortabeler kan zijn voor sommige mensen.

Finse sauna

Een Finse sauna (opgiet sauna) bereikt hogere temperaturen van tussen de 70°C en 100°C. De luchtvochtigheid in een Finse sauna is over het algemeen lager dan in een infraroodsauna, maar de luchtvochtigheid kan worden aangepast door het gieten van water over de stenen boven de kachel. De Finse sauna is de traditionele manier van saunagebruik en kan tevens worden gebruikt voor rituelen met oliën of kruiden.

5 wetenschappelijk onderbouwde redenen waarom een sauna gezond kan zijn

Wij hebben verschillende wetenschappelijke studies geraadpleegd om te bepalen wat er nu allemaal waar is en wat niet. Onderstaand de bevindingen van ons onderzoek die aan kunnen tonen dat het gebruik van een sauna gezond voor je kan zijn.

Cardiovasculaire gezondheid

Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat regelmatig saunagebruik mogelijk de gezondheid van je hart en de functie van de bloedvaten kan bevorderen. Dit door het veroorzaken van een verhoogde beschikbaarheid van stikstofmonoxide. Deze effecten kunnen bijdragen aan een verminderd risico op hart- en vaatziekten. Dergelijke hart- en vaatziekten zijn helaas een groot probleem in de huidige maatschappij, dus een sauna zou hier mogelijk een positieve rol in kunnen spelen.

Stressvermindering

Een sauna kan gezond zijn voor de gebruiker door het effect dat het kan hebben op stress. Men komt volledig tot rust in een sauna, wat de aanmaak van positieve hormonen kan stimuleren. Tevens kan het verhoogde zweten ervoor zorgen dat afvalstoffen sneller uit je lichaam verdwijnen, wat mogelijk ook weer een positief gevoel kan hebben op je fysieke en mentale gesteldheid.

Positief effect bij pijn

Onderzoek toont aan dat het gebruik van een sauna mogelijk een positief effect kan hebben bij pijn. In een kleine studie onder 37 personen werd het effect van een Finse sauna getest bij pijn aan de onderrug. Voor 5 dagen zaten de testpersonen 15 minuten in de sauna, 2 keer per dag. Het resultaat was merkbaar minder last aan de pijnlijke onderrug. Wel dienen we hierbij te vermelden dat er meer onderzoek nodig is dan enkel deze studie, om te kunnen concluderen of een sauna ook echt pijnverlichting als effect kan hebben.

Verbetering van de huid

Veel mensen zweren erbij dat het gebruik van een sauna kan bijdragen aan een verbeterde huid en bijvoorbeeld aan een vermindering van onzuiverheden of zelfs eczeem. Mogelijk dat het verhoogde zweten hierbij een rol speelt, alleen is hier zeer weinig onderzoek voor te vinden.

Wel kan het gebruik van een sauna mogelijk een positief effect hebben op de veroudering van je huid. Zo toont een onderzoek van 6 maanden aan dat de testpersonen positieve effecten opmerkten in hun pigment en de gladheid van de huid.

Reumatische klachten verminderen

Hetzelfde onderzoek dat ook de mogelijke cardiovasculaire voordelen ontdekte, suggereert ook dat sauna’s nuttig kunnen zijn voor mensen met reumatische aandoeningen. Denk hierbij aan fibromyalgie, reumatoïde artritis en spondylitis ankylopoetica.

Nadelen van een sauna

Elk verhaal kent 2 kanten en dit geldt natuurlijk ook voor de sauna. Nu we hebben behandeld waardoor de sauna gezond kan zijn, dienen we uiteraard ook uit te werken van de sauna niet gezond kan maken. Onderstaand de mogelijke fysieke nadelen van het gebruik van een sauna, zowel infrarood als Fins.

Risico op uitdroging

Het verblijf in een hete sauna gedurende een (te) lange tijd kan leiden tot oververhitting, uitdroging of in extreme gevallen zelfs tot een hitteberoerte. Het is dan ook zeer belangrijk om de tijd en temperatuur goed in de gaten te houden en voldoende te hydrateren tussendoor. Voel je je niet goed? Verlaat dan direct de sauna en drink wat extra water.

Risico op duizeligheid

Snelle temperatuurveranderingen, zoals het verlaten van de sauna en direct in koud water springen, kunnen duizeligheid en zelfs misselijkheid veroorzaken. Uiteraard kan dit ook andersom, als je van een koude omgeving in een zeer warme sauna stapt. Wees dus alert op de temperatuurverschillen en probeer het eerst met een minder hete sauna, zodat je weet hoe hoog je tolerantie voor hete temperaturen is.

Medische aandoeningen of zwangerschap

Mensen met bepaalde medische aandoeningen, zoals ernstige hartaandoeningen, epilepsie, of recente operaties, moeten voorzichtig zijn of helemaal geen sauna gebruiken. Ook zwangere vrouwen dienen voorzichtig te zijn met het gebruik van een sauna. Behoor je tot één van deze groepen of twijfel je om een andere reden of je wel een sauna zou moeten gebruiken? Raadpleeg dan je arts alvorens je in de sauna stapt.

Zijn er mentale voordelen aan een sauna?

Naast de mogelijke fysieke voordelen kunnen sauna’s ook mentale voordelen bieden. Het betreden van de sauna kan namelijk een gevoel van kalmte en welzijn teweegbrengen. Uiteraard is dit persoonsafhankelijk, maar veel mensen ervaren een ontspannen en verfrist gevoel na het gebruiken van een sauna. Het is wel belangrijk om te weten dat de mentale voordelen van saunagebruik natuurlijk sterk kunnen variëren van persoon tot persoon. Voor sommigen kan het zeer ontspannend werken, terwijl het voor anderen geen merkbaar verschil heeft.

Infrarood versus Finse / opgiet sauna

Infraroodsauna’s hebben de neiging om een mildere, meer doordringende warmte te bieden, die diep in het lichaam kan doordringen. Finse sauna’s bereiken daarentegen veel hogere temperaturen en zorgen voor een intensere warmte-ervaring. Beide sauna’s doen als het ware hetzelfde, maar op een andere manier, namelijk het verhogen van de lichaamstemperatuur.

Over het algemeen gelden de potentiële gezondheidsvoordelen én nadelen voor beide soorten sauna’s. Er is vanuit wetenschappelijk onderzoek niet te concluderen of er verschil is qua gezondheidsvoordelen tussen de twee soorten sauna’s. De keuze tussen infrarood- en Finse sauna hangt af van persoonlijke voorkeur en de specifieke gezondheidsdoelen.

Het is belangrijk om te onthouden dat ongeacht het type sauna, verstandig en verantwoord gebruik zeer belangrijk zijn om mogelijke risico’s te minimaliseren én te genieten van de mogelijke voordelen die de sauna gezond kunnen maken. Het is ook verstandig om advies in te winnen bij een arts of andere medische professional als je twijfelt of je een sauna wel (regelmatig) mag en kan gebruiken.

Hoe lang en vaak de sauna gebruiken is gezond?

Er zijn geen (inter)nationaal vastgestelde richtlijnen die worden gehanteerd voor het gebruiken van een sauna. Dit maakt het wat lastiger om antwoord te geven of de vraag hoe vaak en lang in de sauna gezond is. Uiteindelijk komen we tot de volgende conclusie, op basis van de richtlijnen van de American College of Sports Medicine.

• Beginners: Gebruik de sauna niet langer dan 5 tot maximaal 10 minuten per keer.
• Na fysieke inspanning: Wacht minimaal 10 minuten voordat je een sauna betreed, ongeacht of het een infraroodsauna of Finse sauna is.
• Maximaal gebruik: Gebruik de sauna niet langer dan 15 minuten per keer.

Er zijn verder geen richtlijnen bekend over hoe vaak je de sauna mag gebruiken per week of zelfs per dag. Zorg er in ieder geval altijd voor dat je voldoende gehydrateerd bent én blijft.

Conclusie: is de sauna gezond of niet?

Over het algemeen kunnen sauna’s dus mogelijk bijdragen aan verschillende gezondheidsvoordelen, zoals verbeterde cardiovasculaire gezondheid, stressvermindering, pijnvermindering en een betere huid. Deze mogelijke voordelen zijn voortgevloeid uit wetenschappelijk onderzoek. Echter, het is van groot belang om te benadrukken dat er nog veel onderzoek nodig is om de exacte voordelen op een rijtje te kunnen zetten. Voor nu lijkt het er dus op dat de sauna gezond is, maar is het belangrijk ook alert te blijven op de mogelijke nadelen van uitdroging en duizeligheid.

Raadpleeg altijd een arts voordat je begint met regelmatig saunagebruik, vooral als je medische aandoeningen hebt of bepaalde medicatie gebruikt. Voor veel mensen kunnen saunabezoeken dus een waardevolle aanvulling zijn op een gezonde levensstijl, maar verwacht niet dat een wondermiddel is waarmee je op miraculeuze wijze gezonder wordt.

Geniet van de ontspanning en de mogelijke gezondheidsvoordelen, maar doe dit met bewustzijn en respect voor je eigen lichaam.